คู่มือแนะนำ มีส่วนร่วมในเทศกาลท้องถิ่นแบบญี่ปุ่น ทำความเข้าใจวัฒนธรรมท้องถิ่นของญี่ปุ่นด้วยการเข้าร่วมงานเทศกาลสักงาน

มัตสึริเป็นเทศกาลญี่ปุ่นที่คนในชุมชนท้องถิ่นได้มาพบปะและเฉลิมฉลองร่วมกัน เกือบทุกเทศกาลมัตสึริมีส่วนเกี่ยวข้องกับพุทธศาสนา ชินโต ฤดูกาลทั้งสี่ หรือเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ แม้ว่าบางเทศกาลจะให้ความสำคัญกับเพียงเรื่องความสวยงามของดอกไม้ไฟ บางครั้ง งานมัตสึริอาจมีการแห่ขบวนทางศาสนาที่สง่างามโดยจะแห่เทพเจ้าชินโตจากศาลเจ้าหนึ่งไปยังอีกศาลเจ้าหนึ่ง หรือบางครั้งก็แค่รวมตัวกันเฉลิมฉลองตามฤดูกาลแบบปกติ ตัวอย่างเช่น เมื่อฤดูใบไม้ผลิเปลี่ยนภูมิทัศน์ให้กลายเป็นพื้นที่ที่ปกคลุมไปด้วยดอกซากุระ ผู้คนจะแห่กันไปที่สวนสาธารณะเพื่อชมดอกไม้สีชมพูและเพลิดเพลินไปบรรยากาศรื่นเริง เทศกาลมัตสึริบางเทศกาลนั้นจัดขึ้นทั่วประเทศ แต่เทศกาลส่วนใหญ่เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพื้นที่ใกล้เคียงที่ผุดขึ้นมาจากหลายวัฒนธรรมย่อยในญี่ปุ่น ทำให้ยังคงมีการเฉลิมฉลองเทศกาลท้องถิ่นที่ฟังดูไม่คุ้นเคยอยู่มากมายในปัจจุบัน

มิโกชิ

มัตสึริส่วนมากจะมีการแห่มิโกชิหรือศาลเจ้าศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งเป็นศาลเจ้าขนาดเล็กที่สามารถแบกเคลื่อนย้ายได้ ผู้แห่จะไปรับเทพเจ้าจากศาลเจ้าและแห่เป็นขบวนพาเหรดไปรอบๆ เมือง บางเทศกาล ขบวนแห่จะมั่นคงและลื่นไหล บางเทศกาล มิโกชิจะถูกโยกไปมา ซึ่งเชื่อว่าเป็นการสร้างความเพลิดเพลินให้กับเทพเจ้า

เกี้ยวดาชิ

ดาชิคือเกี้ยวที่เป็นตัวแทนของวิญญาณในท้องถิ่นและเทพเจ้าต่างๆ ในขบวนแห่ เกี้ยวดาชิจะใช้การลากแทนที่จะเป็นการแบกเหมือนมิโกชิ และจะมีการตกแต่งอย่างหรูหรา เกี้ยวดาชิอาจมีขนาดเล็กที่ใช้คนลากเพียงสี่ห้าคนหรืออาจเป็นเกี้ยวที่มีขนาดใหญ่พอๆ กับอาคารต่างๆ

ดนตรี

ดนตรีแห่ประจำเทศกาลมัตสึรินั้นประกอบไปด้วยเสียงเครื่องดนตรีดั้งเดิมที่บรรเลงโดยขลุ่ยกกที่เรียกว่าฮาชิกิริ เสียงซามิเซ็งที่ชัดแจ๋ว และเสียงกลองไทโกะที่ดังกระหึ่ม นอกจากนี้ยังมีเสียงคาเคโกะ หรือเสียงตะโกนและเสียงร้องเซ็งแซ่จากทั้งผู้ชมและผู้แสดง ดังร่วมไปกับเสียงเครื่องดนตรีอีกด้วย

การแต่งกาย

ผู้เข้าร่วมเทศกาลมัตสึรินั้นจะสวมใส่ชุดรูปแบบต่างๆ ได้แก่ ฮาจิมาคิ (ผ้าคาดศีรษะรูปแบบต่างๆ) ฮัปปิ (เสื้อคลุมที่มีตราสัญลักษณ์ของชุมชนต่างๆ) และทาบิ (ถุงเท้าที่มีส่วนแบ่งระหว่างนิ้วโป้งและนิ้วอื่นๆ ที่เหลือเพื่อให้สะดวกต่อการสวมใส่กับรองเท้าเกี๊ยะ ซึ่งเป็นรองเท้าแตะที่ทำจากไม้แบบดั้งเดิม) ชุดยูกาตะหรือชุดกิโมโนสำหรับฤดูร้อนก็เป็นเครื่องแต่งกายที่ผู้ชมหลายคนเลือกที่จะสวมใส่

แผงลอยขายอาหาร

ยะไตหรือแผงลอยขายอาหารจำหน่ายทั้งอาหารแบบดั้งเดิมและอาหารสำหรับเทศกาลมัตสึริโดยเฉพาะ อาหารยอดนิยมคือยากิโทริซึ่งเป็นเนื้อย่างเสียบไม้ ทาโกะยากิ ขนมแป้งทรงกลมกรอบสอดไส้ปลาหมึก และฮาชิมากิซึ่งเป็นเครปน่าอร่อยที่ม้วนอยู่กับตะเกียบเพื่อให้รับประทานได้ง่าย หลายคนนำอาหารกลับบ้านเป็นของที่ระลึกให้สำหรับผู้ที่ไม่สามารถเข้าร่วมเทศกาลได้

แต่เดิมนั้น มัตสึริเป็นเทศกาลที่จัดขึ้นสำหรับชุมชนเพื่อเป็นเกียรติแก่เทพเจ้าท้องถิ่นหรือช่วงเวลาสำคัญในอดีต เนื่องจากเทศกาลมัตสึริหลายๆ เทศกาลมีเหตุผลในการเฉลิมฉลองที่เกี่ยวข้องกับภูมิภาคที่จัดงานเท่านั้น งานเหล่านี้จึงไม่จำเป็นต้องเปิดให้นักท่องเที่ยวได้เข้ามามีส่วนร่วม ถึงแม้ว่าคุณจะไม่สามารถเข้าร่วมขบวนแห่ทางศาสนา แต่ก็มีสิ่งอื่นๆ ที่คุณอาจทำได้ซึ่งบางมัตสึริเปิดให้ประชาชนทั่วไปเข้ามาชมได้มากขึ้นรวมถึงนักท่องเที่ยวจากต่างประเทศด้วย

บางเทศกาล ผู้ชมอาจมีโอกาสเข้าร่วมแห่มิโกชิเลยด้วย เทศกาลโอบงเป็นเทศกาลทางพุทธศาสนาที่สำคัญอย่างยิ่ง ซึ่งเฉลิมฉลองทั่วญี่ปุ่นช่วงฤดูร้อน และช่วงนั้นจะมีการเต้นรำบงโอะโดะริซึ่งจะเปิดให้ทุกคนสามารถเข้าร่วมเต้นรำได้ คุณสามารถเรียนรู้การเต้นรำพื้นฐานได้ง่ายๆ และชาวบ้านก็ยินดีที่จะสอนคุณเต้นรำ หากคุณรู้สึกไม่สบายใจที่จะเต้นรำหรืออยู่ในสายตาของสาธารณชน คุณสามารถเลือกที่จะเข้าร่วมอย่างเงียบๆ โดยการแต่งชุดยูกาตะพร้อมทานอาหารประจำเทศกาลและดื่มด่ำบรรยากาศจากข้างทางได้

ทั่วประเทศญี่ปุ่นจะมีเทศกาลมัตสึริที่เปิดให้มีส่วนร่วมได้ เทศกาลเต้นรำ อาวะโอโดริ ในเมืองโทคุชิมะเป็นหนึ่งในเทศกาลเต้นรำที่ใหญ่ที่สุดในญี่ปุ่นที่มีผู้เข้าร่วม 1.4 ล้านคนและบางพื้นที่ก็อนุญาตให้ทุกคนเข้าร่วมการเต้นรำได้ ที่โอกินาวะก็มีเทศกาลนาฮะโอสึนะฮิกิ ซึ่งกล่าวกันว่าเริ่มเมื่อราวปี ค.ศ. 1450 เป็นเรือชักเย่อขนาดยักษ์ที่มีผู้แข่งขันรวม 15,000 คน คุณเพียงต้องเลือกฝั่งแล้วใช้แรงทั้งหมดของคุณดึงเชือก หากคุณเป็นผู้ที่ชื่นชอบสาเก เมืองคิทซูกิในจังหวัดโออิตะจะจัดงานเทศกาลโดบุโระคุเป็นประจำทุกปีในเดือนตุลาคม โดบุโระคุเป็นสาเกแบบดั้งเดิมที่ไม่ผ่านการกรองและมีแอลกอฮอล์อยู่มาก ไหว้สักการะที่ศาลเจ้า ดื่มด่ำสาเกที่คุณชื่นชอบได้ตามต้องการแล้วลองเข้าร่วมการแข่งขันเคราและผมพร้อมกับความมั่นใจที่คุณเพิ่งค้นพบ

นอกจากนี้ยังมีเทศกาลมัตสึริที่แปลกแต่มีเสน่ห์ เทศกาลโอะวะรัยในเมืองฮิกาชิ-โอซาก้ามีผู้คนราว 3,000 คนหัวเราะอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 20 นาทีเพื่อสร้างความสุขให้กับชุมชน เทศกาลนี้เข้าร่วมได้ง่ายเพราะเสียงหัวเราะนั้นไม่มีกำแพงภาษาขวางกั้น หรือจะเข้าร่วมกิจกรรมมุอนบงโอะโดะริในเมืองโทไกในจังหวัดไอจิ ซึ่งเป็นเทศกาลเต้นรำแบบไม่มีเสียงเพลง เทศกาลนี้จัดขึ้นเพื่อตอบสนองต่อการร้องเรียนเรื่องเสียงดัง โดยเสียงเพลงในงานเทศกาลจะเข้าไปในหูฟังของนักเต้นซึ่งทำให้การเต้นรำนี้ดูเงียบแบบประหลาดสำหรับผู้ที่ไม่ได้ยินเสียงเพลง เข้าร่วมเทศกาลโดยสวมใส่หูฟังแล้วเริ่มโยกตัวตามจังหวะ

มัตสึริไม่ได้จัดเพื่อความสนุกสนานและเพื่อเล่นเกมเสมอไป แต่ยังมีบางมัตสึริที่มุ่งเน้นไปที่ประเด็นที่จริงจังมากขึ้น มีการจัดมัตสึริมะริโมะขึ้นในเมืองคุชิโระในฮอกไกโดโดยมีจุดมุ่งหมายเพื่ออนุรักษ์และปกป้องสาหร่ายมะริโมะ ซึ่งเป็นสาหร่ายทรงกลมพันธุ์หายากที่เติบโตในน่านน้ำทะเลสาบอะคัง ชาวไอนุซึ่งเป็นชาวญี่ปุ่นพื้นเมืองแสดงพิธีกรรมต่างๆ มากมาย คุณสามารถรับชมการแสดงที่ชาวไอนุที่แต่งกายในแบบดั้งเดิมพายเรือออกไปในทะเลสาบได้จากชายฝั่ง หรือจะเข้าร่วมชมขบวนคบไฟกับคนอื่นๆ อีกมากมายบนถนนก็ได้

คุณควรเคารพวัฒนธรรมและประเพณีของญี่ปุ่นเพื่อให้เทศกาลมัตสึริดำเนินไปอย่างสมบูรณ์ สิ่งที่ควรและไม่ควรทำที่คุณควรรู้

อย่าแซงคิวหรือทิ้งขยะลงบนพื้น เคารพกฎท้องถิ่น แม้ว่าการรอคอยจะเป็นเรื่องที่น่ารำคาญและขยะจะทำให้คุณรู้สึกไม่สะดวก อย่าคาดหวังว่าชุมชนจะคอยให้บริการคุณ คุณเป็นนักท่องเที่ยวที่เข้าร่วมในวัฒนธรรมญี่ปุ่น ไม่ใช่ทุกอย่างจะเป็นเหมือนกับในประเทศของคุณ เปิดใจให้กว้างเข้าไว้ อย่าขัดจังหวะกิจกรรมที่มีแบบแผน สังเกตสภาพแวดล้อมรอบตัวคุณไว้ อย่าเขินอาย อย่าลังเลถามหากคุณคิดว่าหลงทาง

มีส่วนร่วมกับคนในท้องถิ่นและเข้าร่วมกิจกรรมที่คุณทำได้โดยการแต่งตัวและเรียนรู้การเต้นรำในท้องถิ่น ลองชิมอาหารอร่อยๆ ที่ไม่เคยลิ้มลองมาก่อน สนุกไปกับเทศกาลและหาเพื่อนใหม่ๆ